Elizabeta Dončevska-Lušin – Neukroćena (Mili Dueli 2023 – Grand Final)

NEUKROĆENA

Divlja mi je duša,
Divlja!
Ne da se prevariti,
ni ukrotiti.

U noćima, ne pitajući,
iz tijela se iskrada
– kao iz zgužvanog kreveta,
pa silazi mračnim ulicama
i sjenama krade sjene.

I divlja kroz vrijeme!

I nije ju briga
je li prošlost,
sadašnjost
ili budućnost.

Zvecka u noćima.
Iz vremenskih kutija
jedan za drugim,
vadi likove i događaje
sve dok ne ugodi sebi
– pa ih vraća natrag.

Ponovno
– izvan reda i mjesta.
Kao da mi tkivo nije od njih sazdano
– iz prepunih vremenskih kutija…

I nije ju briga
kad i mene izvuče iz vremena.
U onom u kojem sam samu sebe ostavila,
pa me silom pomiče,
– kao pijesak
u pješčanom satu.

A kad joj kažem
da ne postoji takav svijet
u kojem
mogu biti bez tebe,
niti onaj
gdje mogu biti s tobom,
– zna se svađati sa mnom,
noćima prkoseći
i divljajući, prevrće svemire
i stvara nove svjetove.

A ponekad se, oglušivši noću,
– izgubi!

Davne jade zavodi,
a onda ih zaboravlja.
Pa opet, kao Sunce,
u oko ih skuplja
i raspršuje kroz valove.

Drugu noć
– dočekuje ih na obali,
vadi ih iz kipuće pjene
i u oku, kao Sunce
– opet ih skuplja.

Divlja mi je duša, divlja!

Iako, zna ponekad
izgledati ukroćeno
– dok se miluje.

НЕПРИПИТОМЕНА

Дива ми е душата.
Дива!
Ниту се залажува
ниту се припитомува.

Во ноќите без да праша,
од телото
– како од згужвана постела
се искрадува,
па низ темните сокаци се спушта
и на сенките, сенките им ги краде.

И низ времето дивее!

И ич не и е гајле
минато ли е,
сегашност ли е
иднина ли е.

Во ноќите се разтропува.
Од временските кутии
едно по едно,
настани и ликови вади,
се додека самата не си се намилее
– па назад ги враќа.

Повторно
– без ред и место.
Како ткивото, од нив да не ми е создадено.
– oд полните временски кутии…

И ич не и е гајле
кога и мене ме вади од времето.
Од она, во кое јас самата сум се оставила,
па сосила ме разместува
– како песок
во часовник.

А кога и велам
дека не постои таков свет
во кој
јас можам да бидам без тебе,

ниту таков
каде што можам да бидам со тебе
– знае со мене да се расправа,
да се инаети со ноќи
и дивеејќи, универзуми превртува
и нови светови создава.

А понекогаш глувеејќи во ноќите
– се губи!

Дамнешни чемери заведува,
па ги заборава.
Па повторно како Сонце
во окото ги собира
и низ брановите ги распрснува.

Другата ноќ
– на копното ги дочекува
од зовриената пена ги вади
и во окото, како Сонце
– повторно ги собира.

Дива ми е душата, дива!

Иако понекогаш знае
припитомено да изгледа
– додека се милува.

Rođena 1967 u Strumici, Makedonija. Diplomirala na Filozofskom fakultetu „Sv. Kiril i Metodij” – institut za pedagogiju, Skoplje, Makedonija
Radim u osnovnoj školi kao pedagoginja.Volim knjige, miris novih knjiga. Volim pisanje, ali to je više unutrašnji poriv, način mog postojanja. Volim rad sa mladima, voditi ih, pomoći im da ostvare svoje potencijale. Učiti ih da sanjaju veliko. Da se ne boje biti to što jesu.
Volim pomicati granice, izaći iz okvira (nismo slike pa da budemo u okviru – ljudi smo.)
Volim o stvarima pričati otvoreno, jasno, razbiti tabu teme – one koje nas stavljaju u okvire, koji uzimaju slobodu individualnog izražaja. Volim planinu i nastojim se svako jutro penjati na brdo u blizini mog grada.
A znam se zanjeti i u ručni, kerativni radi i stvarati neka mala čuda. I svakako, volim slobodu, a najviše od svega – život.

Ja mislim da su generalno pretnja miru u celom svijetu – političari. Pa tako i u mojoj državi, Makedoniji. Zbog ostvarivanje ličnih ciljeva, želje da ostanu na vlasti, biraju – na žalost – metode rada koje se temelje na onu poznatu „zavadi, podjeli pa vladaj“. Razgaraju strasti, po potrebi, otvaraju stare, emotivne rane iz prošlosti i koriste ih da se ljudi iz različitih etničkih pripadnosti zavade među sobom. Ljudi koji su u svakodnevnom životu prijatelji, rodbina, drugovi, koji su zajedno i u sretnim i u teškim trenucima života. Jednostavno, svjetu i Makedoniji trebaju nove ljude, političari novog vremena, koji prije svega imaju razvijenu savijest, svijest, empatiju, ljubavi prema svome narodu i državi. Koji razumiju da se svijet menja.
Poezija je nešto sasvim drugo, to je sasvim druga dimenzija življenja. Ona ne priznaje granice, države, narodnosti, razlike među ljudima. Ona poznaje samo emociju, strast, ljubav… sve ono od čega je čovjek sazdan. Svatko od nas. Kad čitamo, uživamo u nečijoj pjesmi, nama nije važno od koje je države autor, kojoj vjeri pripada, nama je bitno kako dira naša srca – i tada jednostavno shvačamo da smo svi isti! Iste nas stvari raduju, rastužuju, za iste stvari živimo, za iste umiremo.
I zato poeti – ne ratuju! Oni se bore za život, za ljubav, onu sveobuhvatnu ljubav – agape. I svojom poezijom potiču to i kod onih koji je čitaju.

1. Iza duge (Зад виножитото ), roman (2005 prvo izdanje, 2020 drugo izdanje)
2. Nevidljivi oblici (Невидливи облици), zbirka poeziije (2019)
3. Pahuljica Ljubav (Снегулката љубов), dјеčја bajka (2020)
4. Razmjena između svjetova (Размена меѓу световите), zbirka poezije (u tisku)