TABELA
KNJIŽEVNA KRITIKA ŽIRIJA
Književna kritika (komentar) žirija na pročitane pjesme:
Nermin Delić:
Aleksandar Mihajlović, 1971.
Sjeverna Makedonija, Gostivar
TVOJA NOVA KUĆA
Tu si spokojan, svoj
u tvojoj novoj kući
mala i tamna, hladna, teška
kao da je od leda
a opet jako osvetljena
zasto drage duse
oni idu samo u raj.
U daljini se čuje brujanje
vrijednih pčela, mednih
širi se miris vina
a onda je tišina
vjekovna tišina, tužna, žalosna
prekinuta oštrim zvukom
na hiljade zvezda i toliko.
Tvoja nova kuća
u kojoj nema gostiju
u kojoj si sam
odmori, spavaj, sanjaj
za šarene, beskrajne livade
za dječije brbljanje kod izvora
za miris morskih talasa
u tvojoj novoj kući
vječnost je pred tobom.
……………………………………..
ТВОЈАТА НОВА КУЌА
Тука си спокоен, свој
во твојата нова куќа
мала и темна, студена, тешка
како од мраз да е
а сепак светло осветлена
зошто душите мили
само во рајoт одат.
Оддалеку се слуша зуење
на вредните пчелки медни
мирисот на вино се шири
е тогаш настанува молк
тишина вековна, тажна, траорна
пресечена од некој остар звук
на илјадници ѕвезди и толку.
Твојата нова куќа
во која гости нема
во која си сам
одмори, спиј, сонувај
за ливади шарени, бескрајни
за џагор детски крај изворот
за мирисот на морските бранови
во твојата нова куќа
вечноста е пред тебе.
ALEKSANDAR MIHAJLOVIK – Pjesma kojoj fali radnja. Ne postoji koncept po kojem je napravljena. Svaka cjelina mora imati svoj početak, pa razradu teme i na kraju poentiranje. Ova pjesma djeluje kao zapis duše, trenutni osjećaj. Također, pjesma je nelektorisana, sa nepotpunim afrikatima, iako se u aplikaciji navelo da se pripazi na to. Ukoliko nisu sigurni u potpuno tačne prevode, mogli su poslati samo verziju na makedonski jezik, a mi bismo to kasnije preveli. Izuzetno mi je drago što se autor opet prijavio, jer se radi o osobi sa velikim potencijalom. Puno sreće!
Blagica Gavrilovska, 1957.
Sjeverna Makedonija, Kičevo
PLES!
Plešemo živote ti i ja,
ti si ispred a ja te pratim,
Ti si korak ispred, ja korak
natrag.
Trudim se da te pratim,
ali moji koraci su nesigurni i
umorni od praznih pokušaja.
Ali ja ne odustajem,
Ne! Uopšte ne želim da
odustanem.
Moja želja je teška i jaka,
za ovaj život pa i ovakav.
Jer ne želim da ležim u blatu,
Kad me odbaciš u tu piruetu,
Držaću se i neću pasti
Čak i na kolenima,,
Ostaću i opet ustati,
Jer znam da nema ko da mi pruži
ruku.
Ostaću sama u blatu, a hladnoća će me smrznuti.
…………………………………………………………………
ТАНЦ!
Танцуваме животе ,
ти и јас,
Ти си напред ,
а јас те следам,
Чекор си напред,
а јас чекор поназад.
Со силни напори ,
се обидувам да те следам.
Но моите чекори се,
несигурни и уморни,
од обиди празни.
Но јас не се откажувам,
Не! никако не сакам да се откажам.
Желбата моја е жилава и силна,
за овај живот па и ваков.
Зашто не сакам да лежам во калта.
Кога ќе ме отфрлиш во таа пируета,
јас ќе се задржам и нема да паднам
Па макар на колена,,
Ќе се задржам и повторно ќе станам.
Зашто знам,дека мене,
нема кој да ми подаде рака.
Ќе останам сама во калта
,а студот ќе ме смрзне.
BLAGICA GAVRILOVSKA – Pjesma prepuna suvišnih riječi. JA, JA, JA, TI,…
pr.
Originalna verzija:
Plešemo živote ti i ja,
ti si ispred a ja te pratim,
Ti si korak ispred, ja korak
natrag.
……………………………..
Moja sugestija:
Plešemo, živote, ti i ja…
Korak ti ispred korakom natrag
Pratim.
Sve isto rečeno, ali sa puno manje riječi. Pjesma nema nijednu originalnu komponentu u sebi. Kada je u pitanju autorica, ogromno poštovanje, jer na pravi način prati MD i sudjeluje u čitavoj priči potpuno posvećeno. Interkulturalni dijalog koji promiče ova autorica je jedan od najvrijednijih u ovoj sezoni i stoga, veliko poštovanje njenom liku i djelu!
Adem Xheladini, 1962.
Sjeverna Makedonija, Kičevo
LETARGIJA…
Začudo, ove duge noći, mjesec je odjednom zaspao
Kad smo slučajno ugasili lustere naših snova
Želje su izblijedjele jer ih se bljesak vremena dokopao
Poput pjene pri udaru talasa rastvara se nada nova.
Dugo je spavao, u tom letargijskom snu umotanom u godine
Gdje na stranicama sjećanja posijana prašina zarobljeništva
Nije ga probudila ni druga godina kad se na ražnju izvio ko lovine
Čak ni vjetar koji je proljeće doveo do useljeništva.
Duga je noć užeta i kao oštrica je noža
Noć kada se molimo da dan što prije dođe ovdje
S doručkom, začinjenim hiljadu zasjeda iz loža
A dan je blizu, dolazi u zagrljaju sunca
Iznad istočnog horizonta omotan rtom u kolijevci
Rub zore, gdje se nada budi u očima nebeskog unca!
Translated to Bosnian by Nermin Delić
…………………………………………………………………….
LETARGJI…
Për çudi këtë natë të gjatë hëna iku befas në gjumë
Kur ne llambadarët e ëndrrave i fikëm padashje
U zbehën dëshirat pasi koha i përpiu nëpër furtunë
Shpresat tretën si shkuma në të valës përplasje
Fjetën gjatë, n’atë gjumë letargjik vitesh mbështjellë
Se në fletë kujtimesh, pluhuri robërinë ka mbjellur
As kapërcyell vitesh nuk i zgjoi kur i përpëliti në hellë
As era kur erdhi rrëmbim pranverën për ta sjellur
Është natë e gjatë litar, dhe ngjan në teh thikash
Natë kur lusim dita të vijë këtej sa më parë
Me mëngjesin në buzë, të kalitur njëmijë pritash
Dhe dita është afër, po vjen me përqafim prej dielli
Mbi horizont lindjesh mbështjellë me pelerinë në djep
Buzë agimi, aty ku shpresa zgjohet në sy prej qielli!
ADEM XHELADINI – Interesantna pjesma sa lijepim krajem. Sa zadovoljstvom sam uradio ovaj prijevod. Radi se o autoru koji vrlo dobro zna šta je poezija. Forme soneta mi subjektivno predstavljaju retrogradnu formu pisanja, ali se oduševim svaki put kad se neko ukalupi u tako uzak kalup.
someone who would listen to my calls.
How many times have I fled my homeland to protect myself,
and how many times have I put mental limits on stupidity…
Well, this could be human history!
What is the use of historical facts?
Let the biological facts remain as they are, so that we may
love ourselves.
My kids were right,
Why would we need chemical formulas?
Or uninflected forms of the verb?
Why don’t we learn to know what is hidden behind the word:
– well
And what is hidden behind the words
– I don’t know.
– I can’t.
– forget it!
How often our hearts beat faster because of fear,
and is the heartbeat the same when we fall in love?
That’s it, and I’d like to teach lessons on this stuff!
I wish someone had taught me,
while I was without human geography,
while I was without human history,
then maybe I could remember it all,
because now that I’ve tried them myself,
it’s not worth talking about anymore.
I rub my eyes to give them some rest:
– well, here is a place without human history,
– it’s important to talk here
about infinitive verb tenses.
NURIE EMRULLAI – Pjesma koja je više kao prozni tekst. Da nije raspoređena u stihove, sve do sredine pjesme, nikada ne bih rekao da je poezija. A onda… paf! Stih za stihom, a poezija sve više se nazire. Ima nešto magično u ovom poentiranju. Nešto što kazuje da se radi o velikoj autorici! Neka moji poeni budu motivacija, jer prepoznajem talent u njoj!
Lupce Danilovski, 1964.
Sjeverna Makedonija, Kičevo (Drugovo)
VREME UMORA
strast za istinom
Oslabljen, umoran
bez volje i snage
da reaguju na bilo šta
sa životinjskom ravnodušnošću
Kao probuđen
iz ružnog sna
u gorim vestima
Napuštene kuće svuda okolo
raste neka trava
mračno i tvrdo
kao iz drugog sveta
Čitavi vrtlozi tišine
Hodaju na prstima
uvukli su u dušu
spustili su oči
Nerazjašnjene misli
u njihovoj slijepoj ulici
………………………………..
ВРЕМЕ НА ЗАМОР
страста за вистината
Ослабени, преморени
без волја и снага
да реагираат на било што
со анимална равнодушност
Како разбудени
од лош сон
на полошо јаве
Наоколу запуштени куќи
расте некое тревиште
темно и тврдо
како да е од друг свет
Цели вирови тишина
Одат на прсти
ја вовлекле душата
ги наведнале очите
Нерешени мисли
во нивниот ќорсокак
LUPCE DANILOVSKI – Pjesma u kojoj ima poezije. Reći: vrtlozi tišine hodaju na prstima može samo neko ko je pjesnik. Ipak, pjesma nema zajedničku misaonu nit koja bi povezivala početak, sredinu i kraj, već je više poetsko eksperimentisanje i prosipanje talenta. Također, zamjerke i za pravopis kojim je pisana (pr. na početku se piše u jednini, pa potom u množini, sve u jednoj rečenici), velika slova su nepotrebna. Naslov je odličan. Mislim da je makedonska verzija bolja. Ukoliko ima poteškoća sa prevodom, ukoliko bude prošao u naredni krug, autoru savjetujem da prepusti našem timu da prevedu pjesmu.
Marina Gocevska, 1989.
Sjeverna Makedonija, Kočani
MAMURNI VITEZ
Koliko teži mir
potonulog zrna
skrivenog u
dubokoj jezgri noći?
Zvijezde se kreću i plešu,
a ti lebdiš
I želiš ih dosegnuti.
Umotana u svoj nemir
skrećeš nevidljivom putu
koji ti prijeći i
potajno usporava
hod prema tvojoj iluziji.
Pružaš ruku zalasku sunca,
a ne znaš koliko žare
njegove zrake.
Da se baciš u vodu
u kojoj se okupaju
jutarnje zrake i isperi
svu prljavštinu koju
im je dala noć.
Polijećem posljednjim snagama koje mi daje
mamurni vitez
kojeg sam ga srela
na livadi potresa.
On je tamo čuvao
sve te nježnosti
s pužajucim strahom
da će nestati.
…………………………………………………….
МАМУРНИОТ ВИТЕЗ
Колку тежи мирот
на потонатото зрно
скриено во длабоката
срцевина на ноќта?
Ѕвездите се поместуваат
и танцуваат,
a ти лебдиш и
сакаш да ги дофатиш.
Завиткана во својот немир
му се обраќаш
на невидливиот пат
кој ти го попречува
и притајно забавува
oдот кон твојата илузија.
Му подаваш рака
на зајдисонцето,
a не знаеш колку печат
неговите зраци.
Да се фрлиш
во водата во која
утринските зраци се капат
и ја мијат
сета нечистотија
што им ја дала ноќта.
MARINA GOCEVSKA – Zvijezde plešu, ona je umotana u nemir i usporen je hod prema njegovoj iluziji, ali se ruke pružaju zalasku sunca. Onda dolazimo do ovog dijela:
Da se baciš u vodu
u kojoj se okupaju
jutarnje zrake i isperi
svu prljavštinu koju
im je dala noć. –Ovdje uočavam dosta gramatičke nelogičnosti.
Rekao bih ovako:
Da se baciš u vodu
u kojoj se KUPAJU
jutarnje zrake i ISPEREŠ
svu prljavštinu koju
im je dala noć.
Potom stih: kojeg sam ga srela je nepravilan. Pretpostavljam da je autorica mislila: kojeg sam srela
… Da ne dužim mnogo, pjesma nije adekvatno gramatički prevedena. Ima naznaka predivnog talenta za pisanje. Ne razumijem čemu slanje pjesme koja je loše prevedena, ako su bili u prilici da pošalju samo makedonsku verziju. Bar ova autorica ima iskustvo iz ranijih sezona i zna koliko je važno imati dobar prevod. Naslov pjesme je neadekvatan temi.
Marija Kuzeska, 1977.
Sjeverna Makedonija, Prilep
ZAHVALNA SAM
Zahvaljujem suncu što me je probudilo
svako jutro sa pregršt sunčevih zraka.
Zahvaljujem mjesecu što sja svaku večer
kroz cijelu noć kako bih mogla uživati
gledajući to sa svog prozora
uživajući u njegovom sjaju,
pomažući mi u pisanju.
Zahvaljujem vjetru
što me čini tako nježnim sluhom
sve te prekrasne note jesenjeg lišća.
Zahvaljujem i kapima kiše
koje hrane moju ustreptalu dušu
uz najdivniji ritam kišnih kapi,
padajući niz oluke naše stare seoske kuće.
Konačno zahvaljujem svakom novom danu,
crtajući još jednom veliki osmijeh
na plavo nebo i sva dječja lica.
MARIJA KUZESKA – Tekst u stihovima bez umjetničke vrijednosti. Djeluje kao prozni tekst zahvale. Niti jedna metafora, a metafore su osnovna odlika poezije. I kao prozni tekst, djeluje prevaziđeno, već viđeno na stotine puta… Motivi su preizlišni: jesenje lišće, zrake sunca, kapi kiše, plavo nebo… Žao mi je…
Stefanija Angelovska, 2002.
Sjeverna Makedonija, Probištip
TI, SKRIVEN POD IGROM PROZAIČNOG
Ne poznajem tvoju sentimentalnost
skrivenu duboko u tvom srcu,
ali primijetila sam tvoju otuđenost
a da ne znam ni kako mi je to uspjelo.
Mislila sam da si prozaičan
ali ne, ovaj put sam lagala
ti nisi nešto svakodnevno
ti si nešto posebno
tako skriven ispod maskenbala
maskenbala prozaičnog.
I pitam se zašto?
Zašto u golemom svijetu
satira je imala svoju moć
dobivenu doslovno preko noći,
a sada već je prekasno
i rečenicu da ti napišem – uzalud je!
gubimo se u velikom svijetu.
Budi svoj, budi jedinstven
budi poseban kakav stvarno jesi
budi ono što ti odgovara,
i pronađi svoju jedinstvenost,
u svijetu golemom, na svijetu čudnom.
Translated to Bosnian by Nermin Delić
………………………………………………..
ТИ, СОКРИЕН ПОД ИГРАТА НА ПРОЗАИЧНИТЕ
Не ја познавам твојата сентименталност
сокриена длабоко во твоето срце,
но ја забележав твојата автономија
без да знаеш како успеав во тоа.
Мислев дека си прозаичен
но не, овој пат сум се излажала
ти не си нешто секојдневно
ти си нешто посебно,
само сокриен под играта на маски
играта на маски на прозаичните.
А се прашувам зошто?
зошто во светот голем,
сега сатирата ја имаше својата моќ
добиена буквално преку ноќ,
и сега веќе доцна е
и клаузула да ти напишам-залудно е!
се изгуби во светот голем.
Биди свој, биди уникат
биди посебен како што и си всушност
биди она што ти прилега да бидеш,
и пронајди ја својата посебност,
во светот голем, во светот чуден.
STEFANIJA ANGELOVSKA – Odlična pjesma ako je upoređujemo sa drugima iz duela. U sebi posjeduje originalne fraze, tačno se vidi kada neko ima osjećaj za pisanje poezije. Malo poraditi na pjesničkom izričaju i riješiti se suvišnih riječi.
Natalija Naumovska, 1951.
Sjeverna Makedonija, Skoplje
DIVLJI VJETROVI
Duvaju divlji vjetrovi,
podigli prašnjave zagrljaje.
Ugasiše sunčane poljupce,
zavladala svjetom strašna bura.
Drhtim od hladnoće,
ko pahulja snjega stopit ću se cijela,
a niti kap neće iskapiti iz mene.
Ugasila se svijetlost na ovome Kosmosu,
zemlja posuta mrakom.
Krici ptica u bijegu,
svuda stegla stud i steže u grudi.
Uveo i zadnji cvjet.
Život pod naletom bure bježi u bespuće.
Zavijaju divlje zvijeri, čuje se njihov rik.
Od mraka i jakog studa u prah se pretvara kamen.
U bolu vjetar cvili,
mokre kapi potonule na dnu rijeke
čekajući da sunce sine.
Svjetlost grli dugu i pije njene boje
čeka sjaj
da zasija na ovome svijetu raj.
NATALIJA NAUMOVSKA – Dosta lijepa pjesma. Pogrešno je što je svaki put kad je autorica ostala bez inspiracije, rimovala naredni stih da bi dovršila misao koja bi tako poprimila posve novu dimenziju. I kraj pjesme je dovoljan sa: Svjetlost grli dugu i pije njene boje. Potpuno bespotrebna su naredna dva stiha: čeka sjaj / da zasija na ovome svijetu raj. I nepravilno je pisati CVJET, a ispravno CVIJET. Autorica koja napiše u bolu vjetar cvili sigurno zna pisati. Glavni problem je nedostatak inspiracije, zbog čega je unijela previše motiva u pjesmu (pahulje, vjetar, ptica, svjetlost,…). Sve to je razvodnilo radnju pjesme, pa je postala deskriptivna sviđalica. Kada je u pitanju autorica, ogromno poštovanje, jer na pravi način prati MD i sudjeluje u čitavoj priči potpuno posvećeno. Interkulturalni dijalog koji promiče ova autorica je jedan od najvrijednijih u ovoj sezoni i stoga, veliko poštovanje njenom liku i djelu!
Dragana Jovanović Češljar, 1963.
Sjeverna Makedonija, Skoplje
SREĆA
Sedela je u šumi nemirnog detinjstva i sreću dozivala.
Tražila je u lišću i polenu svakog dana,
a ni lik joj nije znala…
Eho njenog glasa tamom noći brujao je tupo…
Smejao se, i bučao:
-Tražiti bezimene senke u džungli neznanja deluje baš glupo!
Sluh ogluvi na sve što čuti treba…
Pogled se ote iz dubine zelenila,
i na krlima mašte odleprša do paperjastog neba.
Premeštao je pramenove bele, i uranjao u svaku kap kiše.
Nadao se sreći u svakoj od njih.
Ali neobuzdani vetar uspeo je sve oblake da izbriše.
Spušten na dašku beznađa pogled ponovo na zemlju pade.
Sada već puna napupalih želja,
devojka se sakri u velu mlade…
U prasku novog života prvi krik čeda iz utrobe izvire.
Bol se topi u toplini majčinstva,
i silueta sreće poče da se nazire.
Rasla je brzo…
Sa prvim gugutom, korakom, i šapatom u cik zore.
Dobila sve prefinjene linije u srcu,
i reči radosti kroz nju počeše da zbore.
Koprena neznanja više nije bistrinu oka krila.
Sada je bila blistavi dragulj, voljena žena,
i anđelima svojim bela vila.
Njena duša se u smehu razdragano kupa.
Zvezde pletu venac svetlosti na glavi,
dok hiljade veselih pčela po nektaru postojanja lupa.
Na vrhuncu svega što bi srećom nazvali,
ona stade…pogled se vrati malo unazad,
te blaženom ljubavlju zagrli one, koji su joj taj pogled dali.
Tada shvati kako je i ona njima uzrok sreće bila.
Darova im sve što majka-dete može,
i vrati se u gnezdo koje je nitima svoje vere svila.
Ipak (ah, to ipak!)…
Negde u kutu njenog stečenog saznanja,
duboko u prašumi nesvesti,
nazirala je jedan upitnik iza gustog granja.
-Da li je ovo prava sreća?
Ili ima još nešto?
Može li ona biti još veća?
Božjoj mudrosti ravne nema!
Odgovor dobi u pravom trenu.
Za istinu razum poče da se sprema.
Onaj isti pogled što nekada je u oblake diže,
usmeri sva njena čula na druge.
Dozvoli svome srcu da im priđe bliže.
Videla je dosta toga, ali pouka u jednom tamom uglu beše.
Majke koje svoja čeda u Božje carstvo prate!
Znaju, duša i ljubav su večne,
ali tela ne mogu da vrate!
Sve reči cele planete nisu mogle njihovu bol da uteše.
Istina blesnu poput mača u rukama sudbine svete!
Sreća je to što imaš, ali i nemaš!
Sve što umeš da primiš, ali i daš.
A život svoje vijugave puteve neumorno plete.
Ne traži sreću! I ne pitaj kako se ona zove!
Samo zahvalno plovi stazama svojim,
i dubinom svojih iskustava prihvati stihove ove…
DRAGANA JOVANOVIĆ ČEŠLJAR – Pjesma koja je ostala u službi rime, umjesto obrnuto da bude. Mnogo suvišnih riječi. Nimalo se nije vodilo računa o broju slogova. Tako rade reperi kad pišu pjesme…ali ne i pjesnici. Pjesma koja ima cijelo vrijeme po 3 stiha, pa onda malo 4… pa opet 3. Odaje utisak estetski nedojmljivog pisanja. Tematski, mnogo je prevaziđenih motiva, ispraznih fraza, ali se nazire da autorica ima talenta za pisanje, između ostalog u stihu: A život svoje vijugave puteve neumorno plete.Kako je to samo poetično, u odnosu na: -Da li je ovo prava sreća? Ili ima još nešto? Može li ona biti još veća? što izgleda kao nivo osnovne škole. Zbrkano pisanje, žalim zbog potencijalnog talenta koji autorica ima, jer ga uništava samo da bi što prije završila pjesmu. Pjesme se pišu danima, ponekad mjesecima i godinama… a neke i cijeli život.
Marina Cvetkovska, 1970.
Sjeverna Makedonija, Skoplje
KO NEKADA
Svako jutro svaki dan
ustajem u polusan
pruzim ruku da te dotaknem
setim se da nisi tu
jer java nije san.
Opet lazem samu sebe
da izdrdzati moram bez tebe
ali nesto tu u grudima
sve misli mi obara,
kaze, lazes samu sebe
nije ljubav puki blam
ona jaca je od mosta
“Kameni” sto se zove
pa premosti sve dileme
pusti neka vetar nosi
do njega nek stigne glas
da cekas ga u sitni cas
da darujes mu ljubav svu
ko nekada ko u snu.
MARINA CVETKOVSKA – Pjesma u službi rime. Nažalost, bez trunke poezije u njoj. Nivo osnovne škole.
Svako jutro svaki dan
ustajem u polusan
pruzim ruku da te dotaknem
setim se da nisi tu
jer java nije san.
Opet lazem samu sebe
da izdrdzati moram bez tebe
Žao mi je…
Iva Damjanovski, 1996.
Sjeverna Makedonija, Skoplje
SEPTEMBAR
Bio je to lep dan,
dan kada sam se udavila.
Bio je sunčani avgust
i rodilo se mnogo novorođenčadi.
Rađali su se s rukama ispruženim uvis
ka bolničkim tavanima,
vrišteći uplašeno:
Dolazimo u miru!
– kao upozorenje.
Bio je to lep dan,
dan kada sam se udavila.
Bio je sunčani avgust
i bilo veoma toplo.
Nikada nisam mogla da podnesem vrućinu.
Ušla sam u vodu,
a zaboravila kamenje
koje su mi stavljali u džepove
da ne bih odletela.
Kažu da neko kamenje
stavlja pesnike u džepove
kada želi da se udavi.
…………………………………
СЕПТЕМВРИ
Беше тоа убав ден,
дента кога се удавив.
Беше сончев август
и се раѓаа многу новороденчиња.
Се раѓаа со рацете високо подадени
кон болничките тавани,
исплашено врескајќи:
Доаѓаме во мир!
– како предупредување.
Тоа беше убав ден,
дента кога се удавив.
Беше сончев август
и беше многу топло.
Никогаш не можев да поднесам жештина.
Влегов во водата,
а ги заборавив камењата
што ми ги ставаа во џебовите
за да не одлетам.
Велат дека некои камења
ставаат поети во џебовите
кога сакаат да се удават.
IVA DAMJANOVSKI – Pjesma sa savršenom porukom. Preoriginalna. Mali masterpiece! Nemam niti jednu zamjerku. Sve je na mjestu!
Andrej Al-Asadi, 1996.
Sjeverna Makedonija, Skoplje
IZBEGLICE
(Selam alejkum, Evropo)
Kamenčići kao očnjaci u petama
I skoravljenom znoju ispod pazuha
Na kom se žedne muve lepe
Nastavljaju napred
Kroz mutan pogled da mole
Za bar suvu krišku hleba
Da je kišom nakvase
I od srca protrljaju
Kako bi mogli da nastave dalje
Tamo gde beli golubovi
Na latinskom razgovaraju sa nebom.
ANDREJ AL-ASADI – Možda i ponajbolja pjesma koju sam do sada ocjenjivao u ovoj sezoni. Fantastično! Samo ću je prekopirati da svi autori imaju još jednom priliku vidjeti kako se upotrebljavaju originalne metafore, kako se piše originalno i kako se sa malo riječi može izreći čitav jedan roman. Fantastična filozofija u poeziji! Oduševljen sam
Ovakve pjesme se pišu jednom u životu. One obilježe pjesničko stvaralaštvo i pjesnika pamte po istoj pjesmi. Ovom autoru bih samo napomenuo da je dovoljno u životu napisati jednu pjesmu po kojoj ćete pamtiti. Tako Šantića pamte po Emini, Miku Antića po Besmrtnoj pjesmi… i slično. Ipak, jedva čekam da vidim šta nam još ima ponuditi ovaj autor!
IZBEGLICE
(Selam alejkum, Evropo)
Kamenčići kao očnjaci u petama
I skoravljenom znoju ispod pazuha
Na kom se žedne muve lepe
Nastavljaju napred
Kroz mutan pogled da mole
Za bar suvu krišku hleba
Da je kišom nakvase
I od srca protrljaju
Kako bi mogli da nastave dalje
Tamo gde beli golubovi
Na latinskom razgovaraju sa nebom.
Elizabeta Dončevska Lušin, 1967.
Sjeverna Makedonija, Strumica
DVOJEZIČNI ДАРОВИ
Ме прашуваш:
– Kako si provela ove silne godine,
jesi li bila grljena, ljubljena?
– Jesu li te mazili, pazili, zvijezde skidali,
obalom bisere darovali?
– Jesu li ti u jedra vjetrove puhali,
korak raspjevali, pa hodala – lebdeči?
– Jesu li ti puteve otvarali, brda izravnjavali,
Sunce, tebi prlagođavali!
– Jesi li se smijala ko luda,
vrištala od boli i suza ludovala – od sreče!
– Jesi li bila slavljena svakog jutra i svake noči?
– Jesu li vino za tebe ispijali, pijani i zaluđeni
muziku do daske puštali
i ispod prozora – pijesme ti pjevali?
(Jesu li umijeli s tobom…)
– Jesi li bila voljena – оnako kako Bog zapovijeda!
– Jesi li?
(Те слушам и молчам.
Молчам, а душата ми се радува.
Пее, вика на сет глас, танцува…
Расте како планина,
излегува од мене
и се стопува со светлината.
Потонувам и повторно се раѓам.
И ги славам даровите.
Едно прашање – еден дар.
Прашања – Љубов!)
* – Јesam, bila sam!– ти велам
– И светам!
ELIZABETA DONČEVSKA LUŠIN – Draga Elizabeta, gdje ćeš napisati NOČI, SREČA… Ova pjesma bi bila odlična za recitovanje, mislim da je zbog toga i osmišljena, da autorica svojom emocijom dvojezično iskaže situaciju. Ipak, mnogo je prozaično, elementi poezije se tek ponegdje naziru. Kada je u pitanju autorica, ogromno poštovanje, jer na pravi način prati MD i sudjeluje u čitavoj priči potpuno posvećeno.
Maja Krstevska Kolarova (Ramona), 1986.
Sjeverna Makedonija, Štip
DUŠA
Otkopčavam dušu do vriska
kostiju i prašine,
to tužno svjetlo razapeto na žici koja se svake noći razmotava
u beskrajnom bunaru.
Kad bih ga samo mogla skinuti,
onako raskopčnog i blijedog, žednog, poderanog…
Misli jure do beskraja,
ne daju joj mirovati
dok ne dođu novi vjetrovi.
Crveni.
Nošena vlastitom težinom,
traži golotinju dana koja bi joj donijela kap noći.
Kad bih je samo mogla skinuti,
onako raskopčanu i blijedu, žednu, poderanu…
Strmoglavo se šiva u mećavi
koja tutnji svojim zviždukom
kroz ključeve koji vire kroz tamu do sljedeće noći…
Translated to Bosnian by Nermin Delić
…………………………………………………………………..
ДУША
Ја раскопчувам душата до крик
од коски и прашина,
таа тажна светлина распната на жица што се расплетува секоја ноќ
во бесконечен бунар.
Бар да можев да ја соблечам,
така раскопчана и бледа, жедна, искината…
До бескрај се гонат мислите,
не ја оставаат да си почине
дур не дојдат нови ветришта.
Црвени.
Износена од сопствената тежина,
ја бара голотијата на денот што ќе и’ донесе капка ноќ.
Бар да можев да ја соблечам,
така раскопчана и бледа, жедна, искината…
Стрмоглаво се сошива во виулица
што татни со својот свиреж
низ копчињата што наѕираат низ мракот до следната ноќ…
MAJA KRSTEVSKA KOLAROVA (RAMONA) – Odlična pjesma. Nemam zamjerke. Svaka moja sugestija bi bila subjektivna, ja bih ovako, ja bih onako… Autorica je na originalan način, kratko, jasno, iskazala mnogo.
Nikolina Saveska, 2002.
Sjeverna Makedonija, Tetovo
RÉINCARNATION
Uvek sam bila poslednja stanica
na kojoj si stao kad bi se umorio od sveta
a ja nisam znala da li je tražio ljubav
ili samo privremena udobnost
tužno je, ali stvarnost je uvek rušila moje snove
u tebi nisam prepoznala večnost
dolazio si samo kad sam ja odlazila
krvarila sam od snažnog stiska tvojih ruku
ali ipak sam te ispustila
vreme te polako gutalo
i izbrisalo iz mojih sećanja
izgubila sam bitku
pobedio si me i tiho otišao
i razbio me na milion komada
godine su prošle dok se nisam dignula sa dna u koje si me ti gurnuo
dok ne vratim osobu koja mi je najpotrebnija
da se vratim sebi
a ti
jednog dana ćeš biti bolan
kada u mojim očima umesto ljubavi videti prezir
nikad više nećeš osetiti moj zagrljaj
i svi će biti blizu tebe
ali nijedno prisustvo neće ispuniti moje odsustvo
obećavam
………………………………………..
RÉINCARNATION
Секогаш бев последната станица
на која застануваше кога ќе те измореше светот
и не знаев дали бараше љубов
или само привремена утеха
тажно е, но реалноста секогаш ми ги уриваше соништата
а јас во тебе вечност не препознавав
ти доаѓаше само кога јас заминував
и те имаше само кога мене ме немаше
искрварив од силниот стисок на рацете
но сепак те испуштив
времето полека те проголта
и избриша од моите сеќавања
ја изгубив битката
ме порази и тивко си замина
а јас се скршив на милион делови
се изгубив себе си
години поминаа додека не се издигнав од дното во кое ти ме турна
додека да ја вратам личноста која ми беше најпотребна
да се вратам себе
а тебе
тебе ќе те боли еден ден
кога во моите очи наместо љубов, презир ќе видиш
никогаш повеќе прегратка моја нема да осетиш
и сите ќе бидат крај тебе
но ниедно присуство нема да го пополни моето отсуство
ти ветувам
NIKOLINA SAVESKA – Pripaziti na patetiku. Mnogo je ima u pjesmi. Kao da autorica želi da ispadne jadna. To se ne smije dešavati. Iako povrijeđena u ljubavi, mora postojati originalni izričaj da se to kaže, a ne samo bol, jad, čemer, negativa…
Kada se liši patetike, bit će izuzetno dobra autorica, jer ima emociju i tu neku pjesničku nit potrebnu za pisanje poezije.
Također, pripaziti i na suviške u pjesmi… mnogo je nepotrebnih zamjenica… ja, ti…
Aleksandar Nikolovski, 1993.
Sjeverna Makedonija, Veles
BOL U KORIJENJU DUŠE
Počinje duboko u duši
i kroz cijelo tijelo kao drvo neprestano se grana,
kad jednom uđe nikad da izađe,
tu ostane zauvijek.
Srce neprestano bije
i koliko god da ga preklinjem, ono nastavlja i nastavlja,
ma ne bi stalo nizašta na svijetu.
Krivac je ljubav
još uvijek je osjećam prema tebi
i svakim danom me zaboli
ne znajući kako da stane.
Čak i ako posiječem te grane
Korijenje bola u duši će ostati
pa ću se ponovo vrlo brzo
suočavati sa tim istim strahom.
Sav moj trud je posve uzaludan
jer će izrasti ponovo.
U začaranom krugu se vrtim ukrug
neznajući šta da radim
možda sam nedovoljan, treba mi pomoć
da se izvučem iz ovoga.
Na samom kraju, šta mi drugo preostaje
sem tužne balade opjevane?…
Ovu moju bar nikad nisi čula
od preglasne boli moje duše.
……………………………………………
БОЛКА СО КОРЕН ВО ДУШАТА
Започнува длабоко од душата
и низ целото мое тело како дрво непрестано се разгранува,
каде што еднаш ќе влезе, повеќе не сака да замине,
таму засекогаш останува.
Моето срце постојано остро го бранува
и колку и да ја молам, таа продолжува и понатаму,
за ништо на светот не застанува.
За тоа е виновна само љубовта
што се уште ја чувствувам кон тебе
и таа секој ден се повеќе ме повредува
едноставно не знае да престане.
Дури и да ги пресечам гранките
коренот во душата се уште останува
и затоа по многу кратко време одново морам
да се соочам со истиот свој страв,
целиот мој труд е сосема залуден
зошто тие повторно ќе пораснат.
И така постојано се вртам во овој бескраен круг,
повеќе што да направам не знам,
можеби треба и да побарам помош од некој друг
со надеж дека некогаш од него ќе излезам.
На самиот крај што ли друго ми преостанува
освен оваа тажна песна да ја запеам?
Како балада никогаш претходно слушната,
таква е мојата болка, со корен уште од душата.
ALEKSANDAR NIKOLOVSKI – Patetika. Ništa originalno. Niti jedna fraza koja je svojstvena samo ovoj pjesmi, a koja se ne može naći u drugim pjesmama.
Lela Zjajo:
ALEKSANDAR MIHAJLOVIK – Kada pišemo o kući, novoj ili staroj, podrazumjeva se da se u njoj dešavaju i lijepe i žalosne stvari. Ne znam tačno šta je autor ove pjesme htio naglasiti kada govori o hladnoći kuće, usamljenosti, mraku. Pjesma mi djeluje nedovršeno jer nije nam pojasnila zašto je kuća hladna, mračna … itd. Možda se dogodilo da je prijevod bio doslovan, pa nam nesuvisle riječi nisu bile dovoljne da znamo o čemu se zapravo radi. Tekst pjesme ,takodjer, nije uređen jer mjestimično i kvačice nisu uredno postavljene što je, također, nedopustivo.
Inače sam jako slaba kad se radi o ognjištima, radosnim ili tužnim trenucima u njoj, o porodici o kojoj uvijek možemo pisati i tematika je svuda i u svakom momentu prihvatljiva i rado čitana kod publike.
Propust je autor napravio i kod sadržaja i dinamike i ništa nam novog nije rekao što već nismo čitali i čuli.
Svakako, za trud i želju da se nađe sa ostalim autorima u kontestu Milih Duela dodjeljujem nešto bodova sa napomenom autoru da obrati pažnju na buduce krugove Duela i pjesme koje će, eventualno poslati, jer osjećam da se radi o autoru sa izraženom emocijom. Srećno!
BLAGICA GAVRILOVSKA – Pročitah pjesmu i na makedonskom i na srpskom jeziku i učini i se na tren da je pjesma bolje zvučala na makedonskom. Opet, stalan osjećaj oskudnog prijevoda.
Sljedeća primjedba je na tematiku pjesme. Naslov nam kazuje da se pjesma zove PLES i sad očekujem vedre stihove , pozitivnu energiju i stihove koji će unijeti veselost i radost u moju dušu, posebno jer je vani kišovito i hladno za ovo doba godine. Moja očekivanja splasnuše vec poslije prvog stiha. Čemu blato i očaj kad se radi o plesu. Usklađeni koraci para koji pleše stvara harmoniju i možemo osjetiti i tihu muziku ako osjetimo da stihovi lepršaju i nalaze svoje mjesto u redu koje im je namijenjeno. Ples sam asocira na vedre tonove i note, a ova pjesma me pogurala u neko neraspoloženje i osjetih potrebu za svježim zrakom. Ako pjesma tako djeluje na mene, djelovat će i na čitalačku publiku, mislim.
Čemu ovakva atmosfera u pjesmi sa plesom ? Pustite srcu da piše o pozitivnijim stvarima koje će nam olakšati svakodnevnicu i činiti nas vedrijim i radosnijim.
Osim nelagode, ništa posebno dobro ne primjećujem tokom čitanja. Čak ne osjetih ni poriv suosjećanja niti podrške jer pjesma ne posjeduje sadržajnost koja je prijeko potrebna ovakvoj pjesmi. Gomilanje riječi koje nisu uređene da daju zeljene slike autorice, nisu urodile plodom.
Preporučujem vedrije teme i obrade pjesama.
ADEM XHELADINI – Veoma zahtijevna pjesma, odlično smišljena i uređena po normama. Jedina zamjerka autoru je što krivicom velikih slova na početku svakog stiha se gubi smisao jer ne zna se gdje je početak, a gdje kraj misli. To mi je oduvijek smetalo kod većine autora. Time pjesma gubi prvobitan smisao i tek nam preostaje nagađanje kojim redom su išle misli autora. Tačke na kraju stiha nas upućuju na početak nove misli, a u ovoj pjesmi i to nedostaje. Obratiti pažnju i biti spreman na manji broj bodova zbog ovakvih propusta.
Ovo je jos jedna pjesma koja govori i o autoru, a to je da se radi o iskustvu i zrelosti pisanja. Vrlo dobro!
NURIE EMRULLAI – Ljudi na svake načine izražavaju svoje želje, htijenja, ljubavi, suprotstavljanja, neslaganja ali … poezija je mjesto gdje smjestimo emocije i gdje se osjećamo manje-više zadovoljno. Kažu, najljepša je poezija iz tuge stvorena i ja sam istog mišljenja. Naravno, lijepa je i jubavna poezija ili poezija viđenja vlastitom dušom – svijeta, događanja, djelovanja, mašte.
Pjesma ove autorice me nije dotakla ni na koji način. Ne volim pitanja u pjesmama jer pjesme i nisu smišljene da bi postavljali pitanja, pogotovo ne na način kako je to u ovoj pjesmi ukomponovano. Toliko puno sam sličnih “pjesama” procitala, čula i
diskutovala o njima. Slažem se i sad sa mojom nekadašnjom definicijom ; “Poezija je govor duše”, a tematika pjesme ove autorice ne spada u takve.
Ipak, autorica se potrudila i napisala svoja razmišljanja, negodovanja i pitalice na koje, vjerovatno, jako dugo neće naći odgovore.
Poezija je ipak nešto drugo od ponuđenog!
LUPCE DANILOVSKI – Vreme umora je, također, pjesma bezvremena i tema je već odavno ispisana i pročitana. Ovakvu pjesmu možemo naći u svakom i vremenu i prostoru, nezadovoljnu i običnu bez naglašene emocije, tek tako napisane da bi se nešto napisalo. Mnogo više sam očekivala od sentimenta makedonskog podneblja jer taj narod me podsjeća na svaku otpjevanu melodiju tog podneblja.
Autor pjesmom nije donio niti tračak novine i čitajući ovakve pjesme postaje nam dosadno svako čitanje.
Otvorite dušu ljudima, pokažite svoje osjećaje na najsuptilniji način : poezijom!
MARINA GOCEVSKA – Jako lijepa pjesma, prekrasno smišljena i ukomponovana slijedom autoričinih misli, predstavlja lijepu sliku koja me nije ostavila ravnodušnom. Kad su zvijezde tema, a povvezane sa senzibilnošću autora, tada najčešce i stihovi odišu nekom posebnom ljepotom i pozitivno djeluju na čitača. Nije to bijeg od ljudi jer ,uvijek postoji, i u svakom covjeku, ta briga za ljude prateći sazviježđe. Nekoliko stvari bih u pjesmi promijenila da to više djeluje poetski, ali ni ovaj stil nije nezaažen ako se koristi. Samo naprijed i srećno!
MARIJA KUZESKA – Biti zahvalan je prekrasna ljudska osobina. Lijepa pjesma. Lijepo teče i nema ništo što bi uticalo na krasan osjećaj u toku. No, tema je isuviše ispisana pa mi pomalo djeluje suviše dječije i nevino, koliko i amaterski. Nema niti jednog tipično pjesničkog izraza koji bi pomogao pjesmi i izbacilo je iz mirne kolotečine misli. Da, suvise obična, rekla bih, a da se autorica ne naljuti zbog moje slobode govoreći istinu. Prepoznajem malo dušu ove autorice kroz stihove i čini se da se radi o vrlo senzibilnoj osobi, što je vrlo pohvalno. Malo se ipak trebalo potruditi i napraviti pjesmu koja bi dirnula sve nas u ovom selektivnom krugu. Ipak, srećno!
STEFANIJA ANGELOVSKA – Mnogo ljepše pjesma zvuči na makedonskom jeziku. Lijepa, melodična, smišljena. Ništa više od toga! Cijenim dobro smišljene i posvećene stihove.
NATALIJA NAUMOVSKA – Odlična pjesma. Nemam dalji komentar da ne bih pokvarila pravi dojam. Srećno!
DRAGANA JOVANOVIĆ ČEŠLJAR – Izvrsno predstavljanje u ovom selekcionom Duelu. Odlična pjesma! Sve je tu i bilo mi je pravo uživanje čitati. Bravo za autoricu i sa nestrpljenjem očekujem sljedeći Duel. Posljednji stih posebno lijep sa istančanim osjećajem iskazivanja kraja jedne duge, ali vrlo interesantne i impresivne pjesme pjesme.
MARINA CVETKOVSKA – Lijepo smišljena pjesma no nedovoljno joj se posvetila pažnja. Rekla bih, vrlo jednostavna al i bez elemenata poetike u stihovima. Čak, nema traga ni pokazivanju želje da se napravi dobra pjesma, posebna i definisana kako to zahtijeva etika u poeziji.
IVA DAMJANOVSKI – Zaista specifična pjesma. Lijepo je to smišljeno i urađeno jer mi je zadržalo svu moju pažnju. Dobra pjesma. Čestitke autorici.
ANDREJ AL-ASADI – Izvrsna minijatura. Očigledno da se radi o autoru koji zna kako napraviti od minijature veliku stvar! Bravo!
ELIZABETA DONČEVSKA LUŠIN – Ovo je takodjer, pjesma koja zaslužuje pažnju. Posvećenost pjesmi je naravna stvar kad se uzme u obzir da je ova autorica odlično znala šta želi. Urodilo je plodom. Pjesma mi se dopala.
MAJA KRSTEVSKA KOLAROVA (RAMONA) – Odlična pjesma. Nemam primjedbe. Autorica odlično barata perom i radujem se budućem čitanju njenih pjesama.
NIKOLINA SAVESKA – Misaona vrteška! Tako bih nazvala ovu pjesmu. Ni početka ni kraja, nabacane riječi i rečenice, nepovezane i ovako raštrkane ni slučajno ne čine cjelinu. Tematika poznata, a pjesma nam ništa posebnog nije dala. Možda sa interpunkcijom bi drugačije zvučala, no obzirom da je nema, u mojoj glavi je naprosto lom. I pitam se,, šta se to dogodilo ? A, ništa se dogodilo nije. Zbilja nije i žao mi je!
ALEKSANDAR NIKOLOVSKI – Eh, ljubavi, ljubavi. Šta činiš zaljubljenima?
Da, ovo je jedna živa patnja i ko je ne doživi ne bi ni znao napisati stihove o tome.
Naš autor to baš i nije uradio najbolje jer pročitah more sličnih pjesama. Ni ova, kao ni sve druge nije me dotakla jer nema posebnost. Kod svakog je to najčešće takva bol da oduzima i moć iskazati sve ono što čovjek osjeća u takvim momentima.
No, mislim da je moglo to bolje uz samo malo truda. Da, moglo je!