Mili Dueli 2020 (8. sezona) su imali 739 prijava iz 52 zemlje svijeta. Riječ je o najvećem i najpopularnijem online kontestu poezije na ovim prostoria koje već 8. godinu zaredom okuplja pjesnike regiona, a u zadnje vrijeme i svijeta. Sjedište Mili Dueli je grad Jajce, Bosna i Hercegovina. Svrha kontesta je poticanje interkulturalnog dijaloga među umjetnicima Balkana i svijeta. Budući da se radi o jednom od najosjetljviijih regiona u svijetu sa burnom prošlošću, cilj kontesta je izgradnja mostova kulture i međusobnog uvažavanja između nekad ratom zahvaćenih područja.
Kontest je tradicionalno sastavljen od 5 eliminatornih krugova.U svakom krugu se broj autora smanjuje, a u posljednjem, Petom krugu, odlučuje se i pobjednik sistemom glasanja baziranom na bodovnom sistemu Eurovision Song Contest. Glavno odgovorno lice kontesta je Nermin Delić, idejni tvorac i organizator kontesta. Mili Dueli već 8 godina zaredom okupljaju autore i šire utjecaj poezije u svakodnevnici.
Ukratko o Prvom krugu: Selekciju svih pristigli prijava (739) je vršio Nermin Delić. Organizator je odabrao 476 autora za predstavljanje u Drugom krugu.
Ukratko o Drugom krugu: Nakon selekcije u Prvom krugu od strane organizatora kontesta, Nermina Delića, odabrano je 476 autora koji su predstavljeni u Drugom krugu. U Drugom krugu, autori su svrstani u 12 duela, prema državama iz kojih dolaze. Zbog brojnosti učesnika, Bosna i Hercegovina je imala 2 duela (DUEL 1, DUEL 2), a Srbija 3 (DUEL 3, DUEL 4, DUEL 5). Hrvatska, Crna Gora, Sjeverna Makedonija i Bugarska su imale zasebno po jedan duel (DUEL 6, DUEL 7, DUEL 8, DUEL 9). Zbog malobrojnosti učesnika, u jednom duelu su predstavljeni autori iz Albanije, Grčke, Kosova, Rumunije i Slovenije (DUEL 10). Pjesnici sa balkanskim korijenima, ali sa trenutnim prebivalištem van Balkana, svrstani su zajedno u jedan duel (DUEL 11). Na kraju, svi autori koji dolaze iz vanbalkanskih zemalja, svrstani su u jedan duel (DUEL 12).
Početak predstavljanja duela na zvaničnom Facebook profilu Milih Duela je bio 12. juli, 2020. godine. Dueli su predstavljani redoslijedom, na svaka 2-3 ili 4 dana shodno obimu duela. Prvih 15 dana od predstavljanja duela, pratioci Milih Duela su mogli glasati u komentarima upisivanjem rednog broja autora ispod slike gdje u opisu predstavljena njegova pjesma. Pored čitalaca, glasali su i članovi žirija, sastavljeni od 12 renomiranih i za Mile Duele važnih umjetnika Balkana. Oni su vršili odabir 90% autora koji će proći u Treći krug. Ostalih 10% je predviđeno za glasove čitalaca, za one koje žiri nije odabrao, a imaju veliku podršku svojih prijatelja i pratilaca Mili Dueli.
TREĆI KRUG
REZULTATI
DUEL 5 -🇲🇰 NORTH MACEDONIA
Kako se glasalo?
(1) Organizator: Nermin Delić
(2) Predsjednik žirija: Milčo Misoski
(3) Dodatni član žirija I: Zdravko Odorčić
(4) Dodatni član žirija II: Ljubica Petrović Kosor
(5) Čitaoci (broj pristiglih glasova): 941
(6) Zajednička slika* (*Autori su mogli ostvariti dodatnu ocjenu 5, ukoliko pošalju svoju sliku sa nekim od učesnika 3. kruga. )
PRAVILA GLASANJA:
- U Duelu 5 su predstavljeni svi autori iz Sjeverne Makedonije koji su prošli prethodnu selekciju.
- Broj učesnika Duela 5 je 20.
- Kako se računali glasovi: Ocjene Dodatnih članova žirija su se zbrajale u prosječnu ocjenu, a ona sa ocjenama Predsjednika žirija, te sa ocjenama Čitalaca i ocjenom Zajedničke slike. Izvučena prosječna ocjena je sabrana sa ocjenom Organizatora i tako je dobijena je konačna prosječna ocjena na osnovu koje su rangirani autori.
- Predsjednik žirija je imao pravo da pošalje po jednog autora direktno u Polufinale. Predsjednik žirija u ovom duelu tu opciju nije iskoristio.
- U ovom duelu niti jedan autor nije prošao direktno na osnovu glasova čitalaca. 4 autora sa velikim brojem glasova čitalaca su nagrađeni ocjenom 5. Inače, prema pravilima 3. kruga, Čitaoci su nagrađivali 3 autora sa najvećim brojem glasova u Trećem krugu – direktnim prolazom u Polufinale, a još 22 autora su dobili ocjenu 5. Budući da se 5 autora znatno izdvojilo po broju glasova čitalaca u Trećem krugu, organizator je odlučio da svih petoro pusti direktno u sljedeći krug.
- Zajednička slika. Autori su imali pravo na dodatnu ocjenu (5) ukoliko pošalju zajedničku fotografiju sa nekim od učesnika 3. kruga Mili Dueli 2020. Cilj zajedničkih slika je bio poticanje društvenih odnosa i van online aktivnosti i druženja. 🙂
-
Zajednička slika: Aleksandar Mihajlovik i Dejan Krsteski / MKD / Gostivar/ Mili Dueli 2020 
Zajednička slika: Milena Luneska i Natalija Naumovska / MKD / Kičevo / Mili Dueli 2020
ŠTA SADA?
TOP 100 – Autori koji su ušli u TOP 100 su direktno prošli u Polufinale Mili Dueli 2020. Svakom ponaosob od njih će biti dodijeljen mentor po odluci Organizatora, a imena njihovih mentora će biti naknadno obznanjena. Mentor može biti samo neko od članova žirija Mili Dueli 2020. Sve detalje vezane za pripremu i slanje pjesme za Polufinale (4. KRUG), dobit će u privatnoj poruci u inboks. Molimo strpljenje!
TOP 120 – Autori koji su ušli u TOP 120 nisu direktno prošli u Polufinale Mili Dueli 2020. Oni će, po objavi rezultata biti ponuđeni članovima žirija da ih odaberu da im budu mentori. Ukoliko niko od članova žirija ne iskaže volju da im bude mentor, autori neće proći u Polufinale. Ukoliko se javi 1 član žirija, automatski će taj član žirija postati mentor. Ukoliko se javi više od 2 člana žirija, Organizator će u saradnji sa autorima odabrati nekog od ponuđenih članova žirija za mentora autoru.
TOP 250 – Autori koji su ostali u TOP 250 nisu prošli u Polufinale Mili Dueli 2020. Njihov doprinos širenju projekta i poezije će biti nagrađen time što će dobiti elektronsko priznanje za sudjelovanje budući da su svojim učešćem predstavljali svoje zemlje u sjajnom svjetlu (TOP 250 od 739 prijavljenih!!!), te će shodno tome dobiti priznanje za interkulturalni dijalog balkanskih zemalja i zemalja svijeta u kojem su učestovali.
Sve predstavljene pjesme će biti zastupljene u zajedničkom elektronskom zborniku koji će, po svemu sudeći, imati i svoje štampano izdanje (ljeto, 2021.), kada nas očekuje MILI DUELI BALKAN TOUR. Više o tome uskoro!
Također, svi autori koji su 2000. godište ili mlađi, će biti predstavljeni na MILI DUELI JUNIOR ONLINE POETRY CONTEST koji će startati par dana nakon završteka osme sezone Mili Dueli 2020 – Online Balkan Poetry Contest!
KOMENTARI ŽIRIJA
Organizator: NERMIN DELIĆ
SANJA ATANASOVSKA – Odlična pjesma. Bez zamjerke!
KATARINA JOVCEVSKA – Emotivna pjesma, ali rima je tako prevaziđena i podredila je tvoj misaoni tok.
IGOR POP TRAJKOV – Vrlo poučna pjesma. Vrijedi je pročitati, iako ima dijelova koji je nepotrebno produžavaju.
MARTINA GJORGJEVSKA – Vrlo, vrlo lijepo.
SOTIR GEORGIEVSKI – Prava poezija! Pjesma koja me u ovom duelu ponajviše dojmila. Svaka čast!
VEDRANA PETROVA – Prelijepo za godine koje ima autorica.
MARIJANA MITREVSKA – Lijepa pjesma. Fali mi više originalnih metafora.
GORDANA GOCE BALESKA – TRIFUNOVSKA – Sve pohvale za originalnost. Odlična pjesma.
PEPI STAMKOV – Lijepa ljubavna pjesma. Volio bih da je nit kojom se pjesma vodi, nekako više izraženija.
GABRIELA NIKOLOVSKA – Lijepo, ali bih savjetovao autorici da poradi na originalnosti.
ANA MARIJA NAUMOVSKA – Prelijepo. Bez zamjerke.
MILENA LUNESKA – Lijepo!
ALEKSANDAR MIHAJLOVIK – Vrlo domišljato.
DEJAN KRSTESKI – Predivna pjesma.
NATALIJA NAUMOVSKA – Lijepo i emotivno.
Kao što vidite, za većinu pjesma stekao sam pozitivan utisak, jer se, između ostalog, radi o 15 najboljih autora koje Sjeverna Makedonija u ovom takmičenju ima. No, gradaciju ocjena sam izvršio na osnovu komparacije pjesama, a u cilju poštovanja propozicija kontesta.
Veliki pozdrav iz Jajca, Bosne i Hercegovine za cijelu Sjevernu Makedoniju! 🙂
Nermin Delić, organizator
Predsjednik žirija: MILČO MISOSKI
Predsjednik žirija nije poslao komentare.
Dodatni član žirija I: ZDRAVKO ODORČIĆ
Zanimljiva poezija kolega iz Makedonije. Nekoliko pjesmama ostavile su dobar dojam, ali mi kratka poema Ane Marije Naumovske najviše impresionirala sadržajem i načinom stihovanja.
Dodatni član žirija II: LJUBICA PETROVIĆ KOSOR
Neću komentarisati pjesme pojedinačno, jer ne poznajem makedonski jezik dovoljno, da mi ne bi predstavljao prepreku prilikom ocjenjivanja, a takođe i prilikom komentarisanja.
Primijetila sam da neki prevodi pjesama ne daju pravu sliku o pojedinim pjesmama, a jedna, čak, nije ni prevedena. U originalnom tekstu, na makedonskom, neke pjesme imaju prelijepe rime, što se u prevodu ne vidi. Neki izrazi i riječi su tako prevedeni da pjesma prilično gubi u ljepoti i u smislu. Nemam namjeru da kritikujem kvalitet prevoda, već želim da kažem koliko je teško ocjenjivari pjesme koje vam nijesu sasvim razumljive.
Imala sam potrebu da prokomentarišem ovo, jer bi mi bilo žao da zbog jezičke barijere, učinim nepravdu nekome od kandidata.
PJESME DUELA
Cjelokupni duel možete pogledati na društvenoj mreži Facebook, gdje je na zvaničnom profilu Milih Duela predstavljen kroz nekoliko slika.
PALIM ZVEZDEPalim zvezde dugmetom kompjutera
Nameštam kocku u mozaiku
Nazvanom imenom moje zemlje.
Ko će za mene kupiti vreme ako ga izgubim iz nepažnje?
Boja noći vraća me u mladost.
Nema važnijeg trenutka od sadašnjeg,
U prethodnom životu bez vina,
Iz čaše virim u savest
U nekom sledećem životu
Biram da budem suza deteta.
Dugmetom sa kompjutera gasim zvezde
Dovoljno je svetlosti
Taman toliko za dan bez sunca.2. KATARINA JOVCEVSKA 1977 MKD Kumanovo
OSVOJI ME!
Jedan mali korak srca deli
da se puno razveselim
u sebi nosim osmeh tvoj
tajni zrak u pogledu mom
i kad te vidim ja se postidim
nosim plavo nebo i zvezde padalice
da me srce tvoje na trenutak bar pozeli …
U mom snu ima jedan novi svet
tako je caroban a tamo smo samo ti i ja
u sve boje prostranog svemira
razigranih leptira
i tako divan poljubac…
Samo sanjam ja
i tako zivim sad usamljena
u zagrljaju tuge ljubavne
slusajuci tvoj tihi glas
negde iz daleka
kao uteha, kao dosad necujena melodija
novih, prelepih napisanih stihova
koje moje srce nocas
samo diktira za cas da bude sav moj spas…
ОСВОИ МЕ!
Еден мал чекор од срцето ме дели
многу да се развеселам
во себе го носам насмевот твој
таен зрак во погледот мој
и кога ќе те видам јас се посрамувам
носам сино небо и ѕвезди што паѓаат
срцето твое бар да ме посака за миг …
Во мојот сон има еден нов свет
толку е волшебен а таму сме само ти и јас
во сите бои на распространетата галаксија
на разиграните пеперутки
и така прекрасен бакнеж…
Само сонувам јас
и така живеам сега осамена
во прегратка на тагата љубовна
слушајќи го твојот тивок глас
некаде од далеку
како утеха, како досега неслушната мелодија
на новите напишани, преубави стихови
кое моето срце вечерва
само ги диктира за час
да биде цел мој спас…
3. IGOR POP TRAJKOV 1970 MKD Skoplje
ISKRENI DOČEK
Da to nitko ne bi saznao
svi su surađivali
oni koji su vjerovali
u naivnosti svakodnevnog života
morali su sve kontakte
isključiti prije neg’ ON dođe.
Najstariji nećak pođe
kod posebni dade
u telefonskoj tvrtki
tako da ne može onaj koji uzima
i od njih da bekne.
I zvati dok stric
bogati, od kojega sve ovisi, ne
ode, primjerice koji
tjedan kasnije od toga – ON zanijeti se
i slučajno vratiti se
ako, recimo krajolik vrlo
mu se bio svidio
i onda poželiо bi vrijeme zapadno
u zaustavljenom satu lokalnom
uvesti …
A unuka je uredila imanje,
obrezivala vrt u najbolje stanje
uniforme sluga koje
po šifonjerima stoje uštirkala
i dronjci njihovi privremeno
nestadoše, i netaknuto
njihovo smrađenje …
Svi okolo su znali
da se njihov rođak,
tako bogat, o potomstvu
svom lokalnom brine.
Još dok je mališa bio
nećaku je slao novac
da se redovito šiša.
Unuku je u majicama
ne lokalnim, već zapadnim
odijevao, u onima sa
Mickeyem Mouseom. Ne svejedno
mu je bilo kako potomstvo
krvi njegove bude živjelo.
Nije znao da su oni puno
krili. Majice znače
dakle puno za vlast
komunističku koja je onda
vladala. Njegov je nećak dopustio
iz pošte još dok ne-stig-
le, kod djece crvene
elite da završe majice, a on
je išao s vojskom
ošišati se. Nije rekao
ništa stricu, kao ni
svojim roditeljima koji
oboje su rano umrli
zbog neadekvatne terapije-
bili plemićkog podrijetla
lokalnog i srednjoeuropskoga.
Dakle kroz godina puno
stricu su tajili
brat i sestra
čak i sada kad su osnovali
vlastitu obitelj i hijerarhije.
U kojima kao i svi
iz Sjeverne Makedonije
su svoju djecu naučili
da najvažniji zanat na svijetu
je šutjeti.
Puno se radi
ne ide se na pauze za kavu
tamo odakle stric
je sada. Nije osjetio on
nikad da posljednje
što bi mu unuci rekli
je istina.
Iz prezauzetosti, za diktaturu
ON nije saznao. Nije bilo vremena
jednostavno rečeno da banči
ispred televizije, kao
mještani, a ni novine
da lista. Za njega
unuka je uvijek bila ista
i njezin brat koji su za njega simboli
bili svete krvi,
pepela naših idola.
Pusti nije imao vlastite djece
naviknuo se tako izdaleka
brinuti se za oboje
koji su za njega uvijek djeca.
“Stričeva princeza-
s najjasnijim pogledom
i onaj mali, čupavi. ”
ИСКРЕНО ПРЕЧЕКУВАЊЕ
За никој да не дознае дека со
сите соработувале
оние кои верувале
во наивноста на секојдневието
мораа сите контакти да ги
исклучат пред ТОЈ да дојде.
Најстариот внук појде
специјален код да даде
во телефонската фирма
за да не може оној кој зема
и од нив да бекне.
И да се јави додека стрикото
богат, од кој сè зависи не
си заминал, како и некоја
седмица подоцна од тоа- да не се сети
ТОЈ случајно да се врати
доколку, да речеме пејзажот
необичен многу му се допадне
па да сака времето му западно
во сопрениот часовник локален
да се вовре…
Внучката пак имотот го суреди,
градината поткастри
униформите на слугите кои
по шифоњери стојат ги иштирка
и паратлите нивни привремено
ги снема, како и тоа не-доперено
нивно смрдење…
Околните сите знаеја
дека роднината нивен
така богат за изданоците
му локални се грижи.
Уште кога беше мал
внук му, праќаше пари
редовно тој да се стрижи.
Внуката пак во маички
не локални, а западни
ја облекуваше, оние со
Мики Маус. Не сеедно
му беше како изданоците
од неговата крв ќе живеат.
Не знаеше дека тие многу
криеја. Маичките значат
имено многу за власта
комуњарска која тогаш
владееше. Внук му дозволи
уште од пошта кога непристиг-
нати, кај децата на црвената
елита да завршат маичките, а он
пак одеше заедно со војската
да се потстрижи. Не му кажа
ништо на стрикото, ни
на своите родители кои
обајцата рано починаа
заради неадекватна терапија-
беа со потекло од аристократија
локална и средноевропска.
Значи низ години многу
на стрикото му таеја
братот и сестрата
па и сега кога основаа
своја фамилија и хиерархија.
Во која како и сите
од Северна Македонија
своите деца ги научија
дека најважен занает на светот
е да се ќути.
Многу се работи
не се оди по кафе-паузи
таму од каде стрикото
сега е. Тој не осети
никогаш дека последното
кое внуците би му го рекле
е вистината.
Од многу работа, за диктатурата
ТОЈ не узна. Немаше време
едноставно кажано да чмае
пред телевизијата, како
локалниве, ни весниците
да ги листа. За него
секогаш иста беше внуката
и брат ѝ кои за него симболи
беа на светата крв,
пепелта на нашите идоли.
Немаше свои деца пустиот
се навикна така оддалеку
да се грижи за обајцата
кои за него секогаш се деца.
„На стрико принцезата-
со погледот најјасниот
и малиот, бушавиот.“
4. MARTINA GJORGJEVSKA 1994 MKD Skoplje
„ИЛУЗИЈА НА НЕСООДВЕТНОСТА“
Ги броиш станиците до дома
додека погледот шета во поле на неискажани зборови
кои како пороен дожд не чекаат под отворено небо,
ги броиш зборовите што ги изговораш
како секој ден да ти е дозволен само одреден број
и во таа внимателност го премолчуваш целиот свој живот
колку ја сакаш сината боја
а се заљубуваш во очи со боја на темнина,
или колку може многу да промени мирис на лето
што се’ уште го носиш на својот џемпер,
ги премолчуваш сите прашања
кои немирно си играат во твојата глава
и им даваш име НЕСООДВЕТНИ
па ги пакуваш во кутија и праќаш во непостоењето
со надеж дека можеби таму ќе бидат посреќни од твојата глава,
гледаш во нечии очи и светот никогаш не ти е поубав
а сепак дури и на тој момент му ставаш рок на траење,
и бегаш,
плашејќи се од светлината што може да ја стопли душата
се смееш,
приготвувајќи подготвен одговор за колку далечен е светот
не кажувајќи како се’ еднаш заспало во една мугра со твоето име.
Велиш збогум во моменти кога сакаш да кажеш здраво
понекогаш цврсто се држиш до тоа здраво
иако се’ околу тебе вреска збогум,
забораваш колку насмевки се скриени во сонот на капка дожд
и колку може човек да биде среќен надвор од постоењето,
ги броиш деновите, часовите, минутите
ги броиш средбите со личности
а престануваш да ги броиш оние со себеси,
ја боиш осаменоста со насмевка перфектно извежбана
онаа што носи едно име со очи на темнина
и насмевка во која се крие целиот свет,
го чекаш животот во онаа заборавена форма
што немо зјапа во одблесокот на солзата на твоето лице,
истовремено го затвораш прозорецот кој води до сцената
каде нема никој, а сепак секогаш има се’.
Ја сакаш муграта, а се предаваш на ноќта.
Чекориш во двосмисленост,
а сепак ништо не е појасно…
Веќе не си ти.
Веќе не сум јас.
Веќе не сме ние…
5. SOTIR GEORGIEVSKI 1971 MKD Skoplje
TO SAM JA
Pozajmio sam od najgore oluje
Misli
Šapat
Malo prašine
I uspomena…
To sam ja.
I more kada je bilo dete
I kada su se zeleni talasi
Lomili na bregu
I plavi fustan moje majke
I delfini koji su plakali
I način na koji smo hodali
Po vrelom pesku.
To sam ja.
Novi dan,
Budjenje
I svetlo presvetlo jutro,
Slavuj koji peva
Dok napolju kiši,
I ta kiša jesenja ili možda
Prolećna
Koja ispraća papirne brodove
Da bi plovili po zelenim
Poljima i morima
Da susretnu maslačke.
Zardjala igračka,
Mačka koja plače pred vratima
I poštar sa svojim pismima.
Domaćin opasan keceljom
Koji čita vesnik,
Što ga je podigao
Sa sveže pokošene trave.
Sunce koje goni oblake
I dvostruka duga…
Eto to sam ja.
Ptice što zlokobno pevaju,
Iskra od vatre
Medju zamrznutim drvećem
Slična gromu.
Leptir uhvaćen u letu,
Hrana bačena pred ulične pse,
Jagnje pred vukom što ga sustiže.
To sam ja…
Sve sam to ja i ništa više…
Тоа сум јас
Позајмив од најлошата бура,
мисла,
шепот,
малку прашина
и спомени…
Тоа сум јас.
Морето кога беше дете
и кога зелените бранови се кршеа на брегот
синиот фустан кој мајка ми го носеше,
делфините кои плачеа
и начинот на кој одевме по жешкиот песок.
Тоа сум јас.
Нов ден,
будење и ново свето пресветло утро,
славеј кој пее,
додека врне,
дожд на есен или можеби пролетен
кој им дава пловно место на хартиените бродчиња
за да пловат по зелените полиња и мориња, глуварчињата да ги сретнат.
Рѓосани играчки,
мачка која плаче пред портите
и поштарот со неговите писма.
Домаќинот во кецела,
додека го чита весникот,
подигнат од свежо искосената трева.
Сонце кое ги гони облаците,
двојно виножито…
Ете тоа сум јас.
Студен ден во декември,
ситни чекори во шумата,
мирисот на скарата
или мирисот на божиќната елка.
Чекори од чизмите по снегот
или ветар кој ги притиска прозорците.
Ете тоа сум јас.
Птици што злокобно пеат
искра од оган помеѓу замрзнатите дрвја
Слична на гром.
Пеперутка сликана во лет,
фрлена храна пред уличните пси
Јагне,
пред волкот да го навјаса
Тоа сум јас…
се од тоа и ништо повеќе…
6. VEDRANA PETROVA 2003 MKD Skoplje
VAPAJ MOJE GENERACIJE
Živimo u olujnim vremenima,
generacija usamljenih polu-robota,
rođeni u godinama nakon neke vrste vojnog sukoba
koji se srećom nije pretvorio u rat.
Živimo u zemlji u kojoj politike
ima i u frižideru.
To ne donosi bezbrižnost.
Mislite da smo deca i ne razumemo ništa,
osuđujete našu nezainteresovanost,
ali, ne primećujete
da se i mi plašimo loših vesti,
da nas bole vaši zabrinuti pogledi,
a njih je sve više.
Mislite da ne možemo
bez mobilnog telefona, bez interneta,
bez društvenih mreža…
Šta nudite u zameni?
Šta radite zauzvrat?
Da, dragi naši roditelji.
Mnogo više nam znači
vaš topli zagrljaj
od srca poslatog u poruci.
Sunce će lepše sijati
ako jutarnju kafu popijemo zajedno
čak i u tišini,
umesto da dan započinjete
razmenom poruka sa kolegama
i vrtoglavo odlazite na posao.
Imate radno vreme,
a posao nosite kući.
Imate dom i porodicu na koje zaboravljate,
ali ne zaboravljate da objavite
fotografije sa lažnom srećom.
Dom! Rekla sam dom!
Ali dom sve više liči na autobusku stanicu!
Razilazimo se u hodnicima,
zatvaramo se u sobe,
svako u svom svetu.
Nemamo vremena za porodične ručkove,
za razgovor, za priče!
Kuće mirišu na skupe parfeme,
a ne na vruć hleb!
Pa dobro!
Niste li nas stvorili vašom,
a ne našom voljom?
Primećujete naše nedostatke,
a da li ste primetili možda čežnju?
Da li ste primetili potrebu
ozbiljno razgovarati?
Jeste li pokušali
umesto da nas ućutkate
i platite svoje odsustvo,
da nađete vreme za nas?
Vreme ?!
Vreme koje leti!
Rastemo i … porasli smo,
jeste li to primetili?
Odrastanje ne znači samo
veći broj cipela,
viši klas u školi …
Odrastanje je oblikovanje, gradnja,
a vajari ste vi!
Blizina među nama iz dana u dan nestaje,
a za to mi nismo jedini krivci.
Mislite da ste nam dali sve,
da smo srećni,
ali opet ima nešto
ono što nam nedostaje – vi!
Zato dozvolite nam da budemo srećni,
da budemo deca bar još malo.
Znam, reći ćete da sve što radite,
činite za nas i sve što postignete
ostavićete nama.
Zaboravljate da je materijalno
prolazno i bezvredno,
naspram duhovnog i uspomene.
Vrednosti su ono što
nas čini čovekom,
pravog roditelja i rodoljuba i
samo oni mogu da nas zadrže
na ovom parčetu zemlje
umesto da kupimo kartu za let u nepoznato.
КРИК НА МОЈАТА ГЕНЕРАЦИЈА
Живееме во време-невреме,
генерација на осамени полуроботи,
родени во години по некаков воен конфликт
што за среќа не прераснал во војна.
Живееме во земја во која политика
има и во фрижидер.
Тоа не ни носи безгрижност.
Мислите дека сме деца и ништо не разбираме,
ја осудувате нашата незаинтересираност,
но, не забележувате дека
и нас нè плашат лошите вести,
нè болат вашите загрижени погледи
што сè повеќе ги има.
Мислите не можеме без мобилен телефон,
без интернет, без социјални мрежи…
Што нудите во замена?
Што правите за возврат?
Да, драги наши родители!
Многу повеќе ни значи
вашата топла прегратка
од срцето испратено во порака.
Сонцето поубаво сјае
ако утринското кафе го испиеме заедно,
дури и молкум,
наместо денот да го започнувате
со разменување на пораки со своите колеги
и вратоглаво да заминувате на работа.
Имате работно време,
а работата ја носите дома.
Имате дом и семејство на кои заборавате,
но не заборавате да објавите
фотографии со лажна среќа.
Дом! Реков Дом!
Но, домот сè повеќе личи на автобуска станица!
Се разминуваме во ходници,
се затвораме по соби,
секој во својот свет.
Нема време за семејни ручеци,
за разговор, за приказни!
Куќите мирисат на скапи парфеми,
а не на топло лепче!
Па добро!
Зарем вие не нè создадовте по ваша,
а не по наша волја?
Ги забележувате нашите негативни страни,
а сте забележале ли можеби копнеж?
Забележавте ли потреба
сериозно да разговараме?
Сте се обиделе ли
наместо да нè замолчувате
и да го плаќате вашето отсуство,
да најдете време за нас?
Време?!
Времето што лета!
Ние растеме и … пораснавме,
забележавте ли?
Растењето не значи само поголем број чевли,
повисок клас…
Растењето е обликување, градење,
а вајарите сте вие!
Блискоста меѓу нас, од ден-на ден исчезнува,
а за тоа не сме виновни само ние.
Мислите дека сте ни пружиле сè,
дека сме среќни,
но повторно има нешто
што ни недостасува – вие!
Затоа дозволете ни да бидеме среќни,
да бидеме деца барем уште малку.
Знам, ќе речете дека сè што правите,
правите за нас и сè што ќе постигнете
ќе ни оставите нам.
Заборавате дека материјалното
е минливо и безвредно,
наспроти духовното и спомените.
Вредностите се тие што
ќе не направат човек,
вистински родител и родољуб и
само тие можат да нè задржат
на ова парче земја
без да купиме карта за лет во непознато.
1. MARIJANA MITREVSKA 1991 MKD Resen
IZVANREDNA LJEPOTA
Izvanredna si ljepota iz časopisa
Kao struja u mom tijelu prolaziš kroz izdanja
Istorija si bila nezakopana na zapadu
Imam praznu uspomenu u glavi
Kao putnik izgubljen , ja sam izgubljena
Puštena iz svemira ili tebe donesena
Ti si glavna tema u mojim mislima
Ne mogu da nađem drugu kad tražim tebe
Tvoji bih poljupci bili slatki
Shvatio sam kroz osjetljive i trenutke kratke
Dođi, drži me za ruku, u mojoj duši spavaj
Da te sakrijem iz svijeta
Da ga ne ubije grom u letu
Takva ljepota da nije ostavljena sama
To bih u mom životu napravio dramu
Ostavio si me žedna u pustinji
Bila sam nepoznata, nisam bila vrijedna
A ti si u mojim očima bio cvijeće koje cvjeta
Rekao si riječi poput grudica u krutoj zemlji
Skriven, savijen u samoći na kraju svijeta
Ispred hrama koji sam sazidao za nas sa znojem
Bol putuje poput punog broda
Sreća se srušila koja je napravljena poput kartama kule
Bez tebe ne mogu početi ispočetka iz nule
ВОНСЕРИСКА УБАВИНА
Вонсериска си убавина од списанија
Како струја во тело ми поминуваш низ изданија
На западот беше незакопана историја
Во главава имам празна меморија
Ко патник залутан во просторот сум изгубена
Од свемирот пуштена или за тебе донесена
Во мисливе ми си главна тема
Како тебе да најдам друг и да барам нема
Твоите бакнежи би биле слатки
Сватив преку моменти чуствителни и кратки
Дојди рака стегни ми во душава ти легни ми
Да те скријам внатре од светот
Да не ја убие гром љубвта во летот
Ваква убавина не се остава сама
Во животов ми направи драма
Во пустина ме остави жедна
За тебе бев непозната,не бев вредна
А ти за мене беше во очи цвеќе што цути
Зборови кажа ко грутки во земја крути
На крај на светот си скриен,во осаменост свиен
Пред храмот што ти го изградив со пот
Болката патува ко полн брод
Среќата се сруши која беше направена ко од карти кула
Без тебе неможам да почнам од нула
2. GORDANA GOCE BALESKA –TRIFUNOVSKA 1993 MKD Ohrid
U SEBE TE PUŠTAM
Mogla bih te omotati oko slova O
Mogla bih te spustiti po udici Y
Mogla bih te ostaviti na trenutak
Tek toliko da pustiš korak u moj perverzan um
A tamo:
Sve karte su otvorene
Sva pravila su rastegnuta
Svi mravi su uskrsnuli
Ne postoji broj dva
Na dualizmu što od njega dolazi
Ni Hamletovo dvoumljenje
Nema ni tačke ni zareza
Jedino zvuk O i Y
Тinja iznad forme mojih usana
Čim u sebe te pustim.
ВО СЕБЕ ТЕ ПУШТАМ
Би можела да те завртам околу буквата О
Би можела да те спуштам по јадицата на У
Би можела да те оставам за миг
Колку за да пуштиш чекор во мојот перверзен ум
А таму:
Сите карти се отворени
Сите правила се растегнати
Сите мртви се воскреснати
Не постои бројот два
Ни дуализмот што од него доаѓа
Ни Хамлетовото двоумење
Нема ни точка ни запирка
Единствено звукот на О и У
Тлее врз формата на моите усни
Штом во себе те пуштам.
3. PEPI STAMKOV 1999 MKD Gevgelija
NOVA PESMA
Nemajući gde da odeš, pričala si sa mnom.
Iskontaktirala si me u mojim mislima.
I tako, pripitomljena, zahtevala si da
pričam s tobom, kao da će se ono roditi
novi svetski lider.
A ona je bila on. Ili, on je bio ona.
Ali, bila je ona. Maskirana kao on.
Dobijena ili kupljena, shvatite to vi,
primaoci ovih znakova,
oh dragi moji, ona je bila jedina,
precizna, prava.
Bila je to ljubav.
Inkorporirana u svoje teorije
o postojanju i nepostojanju i sagorevanju,
divila me vodeća misla optimizma
i činjenica da za pozitivnost nije potrebna dozvola.
Očarala si me svojim rečima,
Zavodila i dovela si me “na cedilo”
da se mučim, da upoznam
postojanje i nepostojanje,
razmišljanje i nerazmišljanje,
stvarnost i sanjarenje.
I putujem kroẑ tvoju dušu,
tvoje vene i arterije,
krvne ćelije i nervni završeci,
svepostojeći plenum i ringišpil mudrošću,
rapsodije, utopije, sve u cilju da me upoznaš
dobrotom i okrutnošću postojanja.
Kad me upiješ, osećam se
kao kod kuće, ništa mi ne nedostaje.
Samo da sam ispunjen
Ispunjen tvojom milošću,
veličanstvenost koju ti svi daju,
da imam bar mrvicu
tvoju beskrajnu slavu.
Da malo udahnem.
I da kažem: rođena je nova pesma.
сфатете го тоа вие,
примачи на овие знаци,
о почитувани мили мои, таа беше единствена,
токму, прецизна, вистинска.
Беше љубов.
Така, внесена во своите теории за
постоење и непостоење, и горење,
ме восхитуваше водечката мисла за оптимизам,
и фактот дека за позитивноста не е потребна дозвола.
Ме маѓепса со твоите зборови,
ме заведе и доведе „на цедило”,
да се измачувам, да среќавам
постоење и непостоење,
мислење и немислење,
реалност и мечтаење.
А, јас пак, патувам низ твојата душа,
твоите вени и артерии,
крвни зрнца и нервни завршетоци,
сепостоечки пленум и рингишпил од мудрости,
рапсодии, утопии, сѐ со цел да ме запознаеш
со добрината и суровоста на постоењето.
Кога ме впиваш, јас се чувствувам
како дома,ништо не ми недостига.
Само, да сум исполнет.
Исполнет, со твојата милост,
возвишеност, која сите ти ја подаруваат,
да имам барем трошка од
твојата бесконечна слава.
Да здивнам малку.
И да кажам: се роди новата песна.
4. GABRIELA NIKOLOSKA 1999 MKD Prilep
,,НЕСТАО СИ ,,
Дани су дуги
ноћи су кратке.
Пролазим поред твоје куће
нестао си.
Пролазим поред вашег радног места
нестао си.
Сједим и пијем кафу у вашем омиљеном мјесту
нестао си.
Ходам по вашим омиљеним теренима
нестао си.
Лутам по сваком углу твојих улица,
да те видим
нестао си.
Идем у кревет да спавам
Кажем себи: кад ћеш онда доћи, али
нестао си.
,,ТЕБЕ ТЕ НЕМА ,,
Деновите траат долго
ноќите траат кратко.
Поминувам покрај твојата куќа
тебе те нема.
Наминувам на твоето работно место
тебе те нема.
Седам и пијам кафе на твоето омилено место
тебе те нема.
Пешачам по твоите омилени терени
тебе те нема.
Скитам по секој агол на твоите улици,
за да те видам
тебе те нема.
Легнувам во кревет за да спијам
си викам:кога тогаш ќе дојдеш,но
тебе те нема.
5. ANA MARIJA NAUMOVSKA 2002 MKD Bitolj
JEDNA BALADA JECA
Ovde,
Gde se tanči dan pred mrakom zlim
Gde se murti zvezda nad tamnim čovekovim bolom
Gde se koti oblak od sivila nebeskog šira,
I gde se proteže tihi bluz koji traži u paklu mir,
Ovde,
Jedna balada jeca dok je polivaju gorke kapi kise.
Jedna balada jeca
Lije suze za sebe i traži svoj krajnji zbor.
Čeka da postane izlišna, da joj dođe red.
Želi da zarđa jadna
Iako je od zlatnog literaturnog roda,
Zato što zna da se njeno telo od tuge veje
I raskošnu masku vragu boli ona lično stavlja.
Bluz i očaj njezin je lome nad jednom maramom tankom.
Ona trlja oči nad jednom dečjom kolevkom.
Kune ona i moli
Barem rimom svojom da pomogne,
Dete da prestane da boli.
Cvili ona i traži
Kolevku u kojoj se njiše siroti svet,
Da dobije bolju gluvost zvučnu ona pregovara.
Valjda tako, misli se ona
Drobno zrno čovekovo neće roniti kao sada
Biserne kapi i sutra,
Zato što njezin prikaz rata turobnog
Iako milozvučnog,
Pustoši i pepeo pravi od komore duše jedre.
Balada jauče i zavija,
Kad već u sebi ne može zbrati tugu celoga sveta
Pa zajedno s’ njom da se uputi ka sudnjem kraju,
I bar žezlo nemilosrdno da mu ne pokrije dušu meku, em slabu
Modricama straha.
Balada želi kad jadničak poraste da mu kaže
„Sunce će zaseniti sazvežđa strahova tvojih“
Da ne bude običan političar koji laže.
I želi kad njegova hrskavica postane koska i čvrsta,
Od metaka i čovekove zlobe
Da ga ne štite samo oko vrata dva krsta.
Želi od sudbine kobne
Da ne traži utočište u poroku, nego da leči dušu bolnu.
Želi poverenje u rod čovekov da ima,
I život, a pored njega i Bog
Ponosno da mu smeši i od sreće da mu klima.
No, najviše od svega želi svaki problem da se reši.
Kako?
Pa da nestane ona,
Ta da nema od čega da ima bore zabrinutosti.
Zato što ako nema nje,
Znači da je smrt poetske žalosti sa sobom odvela i baladu drevnu.
Ta biti neće više dečje mračnosti,
Zato što će se nebo izbistriti od oblaka gadnih
I ljudski košmari neće biti toliko gramadni.
No eto, još uvek balada poraženo stoji ovde,
Nad maramom crnom, sa suzama u očima.
Još uvek,
Jedna balada jeca dok je polivaju gorke kapi kiše.
ЕДНА БАЛАДА ЛИПА
Овде,
Каде се танчи денот пред мракот зол,
Каде се мурти ѕвезда над темниот човеков бол,
Каде се коти облак од сивилото на небесниот шир,
И каде се тегне тивок блуз кој бара во пеколот мир,
Овде,
Една балада липа додека ја полива дождот што горчи.
Една балада липа,
Солзи таа за себе и ја бара својата крајна реч.
Чека да стане излишна, да ѝ дојде ред.
Сака да ‘рѓоса кутра,
Иако златна литературна рода,
Затоа што знае дека нејзиното тело од тага се ваја
И раскошна маска на врагот на болката таа лично му става.
Нејзиниот блуз и очај ја крши над една марама тенка.
Таа очи трие над една колевка детска.
Колни таа, и моли,
Со римата своја барем да помогне –
детенцето да престане да го боли.
Цивка таа и бара,
Лулката во која се нишка сиротиот свет,
Да добие подобра звучна изолација таа преговара.
Белки така, си вели таа,
Дробното зрно човечко не ќе рони како сега,
бисерни капки и утре,
Затоа што нејзиниот приказ на војната морна,
Иако милозвучен,
ја пеплосува комората на душата јадра.
Баладата лелека и пека,
Кога веќе во себе не може да ја збере тагата од светот цел,
Та заедно со неа да се упати кон крајот суден,
Бар остенот немилосрден да не му ја покрие со модринки на стравот
Душичката негова слаба, ем мека.
Баладата сака кога кутрото ќе порасне и таа ќе му каже
„Сонцето ќе ги засени соѕвездијата на стравовите твои“
Да не биде обичен политичар кој лаже.
И сака кога ‘рскавицата негова ќе стане коскена и цврста
Од куршум и човечка злоба,
Да не го штитат само околу вратот двата крста.
Сака од судбата кобна
Да не се засолнува тоа во порок, та така да ја лечи душата болна.
Сака доверба во родот човеков тоа да има,
И животот, а крај него и бог,
Гордо да му се насмева и од среќа да му клима.
Но најмногу од се` сака секој проблем да се реши.
Како?
Па неа да ја снема,
Та да нема зошто да се збрчкува од грижи,
Затоа што ако ја снема неа,
Значи дека смртта на жалта поетска со себе ја повела и баладата древна.
Та ќе нема веќе детска тмурнина,
Затоа што небото ќе се избистри од облаците гадни
И човечките кошмари не ќе се толку грамадни.
Но ете, уште баладата поразено стои овде,
Над марамата црна, со солзите в очи.
Уште,
Една балада липа додека ја полива дождот што горчи.
1. ALEKSANDAR MIHAJLOVIK 1971 MKD Gostivar
TEŠKO
Novi ruksak neće znati
koliku će težinu nositi
gde će biti
koliko puta će proći
gdje će visiti.
Moja duša neće znati
da od teškog ima teže
biće duboko
visit će
šuti, u redu je.
Čežnja moja neće znati
koliko o meni ne misli
koliko slepo volim
gde ću biti
gde ću visiti.
Samo nada zna
šuti, ne govori
koliko ruksaka
punih čežnji
teže duši
gde će biti
gde će visiti.
Тешко
Новиот ранец нема да знае
колку тежина ќе носи
каде ќе биде
колку пат ќе мине
каде ќе виси.
Душата моја нема да знае
дека од тешко потешко има
длабоко ќе биде
далеку ќе виси
ќути, арно е.
Копнежот мој нема да знае
колку не ме мисли
како заслепено сакам
каде ќе бидам
каде ќе висам.
Само надежта знае
молчи, не кажува
колку ранци
полни копнежи
тежат на душата
каде ќе бидат
каде ќе висат.
2. DEJAN KRSTESKI 1986 MKD Gostivar
NEROĐENA DECA
Naša nerođena deca,
u kutiji od šibica spavaju .
Danas su me prvi put pogledali tako
kao da me poznaju.
Oni, plod moga semena i tvoje lepote,
zagrljeni, mirno sanjaju.
U ponoć,
kad niko ne prolazi,
dok ulična svetla zabrinuto trepcu,
a pijanci u kiselom vinu uživaju,
podseti me da ih u dvorištu sahranim.
Poljubi ih za zbogom,
pa da ih u zemlju stavim.
Mirno spavam dok oni trunu.
Zajedno sa njima, svoju sam savest sahranio.
Kad mi neko kaže da u dvorištu kafu pijemo,
ja samo izgovor izmisljam.
НЕРОДЕНИ ДЕЦА
Нашите неродени деца,
спијат во кутија од кибритчиња.
Денес за првпат ме погледнаа така
како да ме познаваат,
тие – плод на моето семе и твојата убавина,
гушнати, мирно сонуваат.
На полноќ,
кога никој не минува,
додека уличните светилки загрижено трепкаат,
а пијаниците во кисело вино уживаат,
потсети ме во дворот да ги закопам.
Бакни ги за збогум,
па во дупката да ги запретам.
Мирно спијам додека тие гнијат,
заедно со нив и совеста си ја закопав.
Кога некој ќе ми рече во дворот кафе да пиеме,
јас само изговор смислувам.
3. MILENA LUNESKA 1963 MKD Kičevo
SRCE MOJE
Ne budite me u jutrima ranim,
neka zore budu samo moje,
nevino pokrijte me danom,
zaslužujem zagrljaj nježan…
Čekala sam srce da se vrati,
cijelu noć kao skitnica šetao u snu…
Misle teške odavno kao sjenke ga gaze!
Prošlost iskusna, šapatom mami i laže,
zajedno s uspomenama starim,
svaku večer, na ludu družbu ga zove!
Izazov i za veće sanjive heroje!
A noć… Noć vreba, čeka
bas takve skitnice želi,
sa stupicama, zamkama u mraku,
daleko od želje, zvijezde,
u duševnom mraku ih nosi!
Ah, velika skitnica srce je moje,
ali ne može san tako lako da ga zavede!
Put za nazad ono dobro poznaje…
Umorno, opet se vratilo u grudi moje!
Zato, ne budite me u jutrima ranim,
zore neka budu samo moje,
nevino pokrijte me danom…
Zaslužujem zagrljaj nježan!
СРЦЕТО МОЕ
Не будете ме во утрата рани
Мугрите нека бидат само мои,
Невино покриете ме со денот,
Заслужувам прегратка нежна.
Срцето скитник чекав да се врати
Цела ноќ скиташе со сонот!
Тешки мисли одамна како сенки го газат,
Минатото искусно со шепот мами, лаже,
Заедно со спомени стари
на луда дружба го кани.
Предизвик голем и за поголеми ноќни херои…
А ноќта…
ноќта демне и баш такви скитници чека
Со стапици, замки во мракот
Далеку од желбите,
во немир и душевна темница ги носи!
Ех, срцето мое скитник е голем
Но, не може така лесно да го заведе сонот
Патот за назад добро го знае
Уморено, повторно дојде, во градите мои.
Затоа не будете ме во утрата рани.
Мугрите нека будат само мои !
Невино покриете ме со денот нов,
Заслужувам утринска, прегретка нежна!
4. NATALIJA NAUMOVSKA 1993 MKD Kičevo
DNEVNIK DUŠE
Nije lako čitati
ono što je duša
duboko u sebi upila
i što tako pažljivo sakrila.
Još teže je napisati
pravu reč koja oslobađa,
spaja ili razdvaja.
U dnenviku duše
spavaju sve tajne
o jednom ljudskom biče,
urezane su kao
nikada poslana pisma
ukucane krvi
umesto mastila.
Kad reči postanu bola
a tišina glasan gost u sobi,
držeči pero drhtavom rukom
ispunjemo stranice sopstvenog romana.
On je pesma naše duše,
glasnik koji svira nama poznate note,
film premotovan u kasne sate.
On je lični pečat,
beležnik prošlosti, tihi svedok,
da nekada neko, tu ju bio, tu živeo.
ДНЕВНИК НА ДУШАТА
Не е лесно да се чита
она што душата
длабоко во себе го впива
и што толку внимателно го сокрила.
Уште потешко е да се напише
вистински збор што ослободува,
спојува или раздвојува.
Во дневникот на душата
спијат сите тајни
од едно човечко битие,
врежани се како
никогаш испратени писма
напишани со крв
наместо мастило.
Кога зборовите стануваат бол
а тишината гласен гостин во собата,
држејќи го перото со трепетлива рака
ги исполнуваме страниците
од сопствениот роман.
Тој е песна на нашата душа
гласник кој ни свири нас познати ноти,
филм премотуван во доцни саати.
Тој е личен печат,
бележник на минатото, тих сведок
дека некогаш некој, тука бил, тука живеел.
Više o organizaciji Trećeg kruga pogledajte ovdje:
MILI DUELI
Made in Bosnia and Herzegovina
by Nermin Delić
Europe / Balkan Peninsula
Bosnia and Herzegovina
Federation of Bosnia and Herzegovina
Central Bosnia Canton
Jajce Town 70202
Sva prava zadržana. // All rights reserved.